Gospodarka odpadowa jest obok energetyki i ciepłownictwa jednym z najpoważniejszych wyzwań. Rosnące koszty i perspektywa celów jakie stawia w tym zakresie polskie i unijne prawo rodzą potrzebę wdrażania nowoczesnych, pro-środowiskowych i ekonomicznych rozwiązań. Z taką inicjatywą wystąpił ostatnio Zakład Komunalny Opole, który ogłosił projekt budowy Centrum Zielonej Transformacji Opole. Pod tą nazwą kryje się zintegrowany system instalacji do pełnego zagospodarowania odpadów pochodzących od mieszkańców Opola. Uruchomienie Centrum ma pozwolić na maksymalne wykorzystanie potencjału tkwiącego w odpadach, co przełoży się na stabilizację kosztów odbioru odpadów i zmniejszenie poziomu składowania na wysypisku. Ważnym elementem tego systemu ma być także instalacja termicznego przekształcania frakcji kalorycznej (RDF), dzięki której produkowane będzie ciepło dla mieszkańców Opola. Budowa nowoczesnego kompleksu instalacji pozwoli na hermetyzację głównych procesów, co w połączeniu ze zmniejszonym wykorzystaniem składowiska zmniejszy uciążliwość dla najbliższego otoczenia zakładu. Redakcja „Czas na Opole” postanowiła sprawdzić czy plany budowy Centrum Zielonej Transformacji wpisują się w politykę polskiego rządu. O opinię poprosiliśmy Jacka Ozdobę, wiceministra klimatu i środowiska. Poniżej pierwsza część rozmowy.
– Czy w dobie konieczności „domknięcia” systemu gospodarki odpadami i ograniczenia masy odpadów kierowanych na składowiska widzi Pan miejsce na wykorzystywanie odpadów wysokokalorycznych w ciepłownictwie?
Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska: – Gospodarka odpadami w Polsce powinna być oparta przede wszystkim na ustaleniu hierarchii postępowania z odpadami (określoną w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach), zgodnie z którą w pierwszej kolejności należy zapobiegać powstawaniu odpadów. Odpady, których powstaniu nie udało się zapobiec należy odpowiednio zagospodarować, przede wszystkim przez przygotowanie do ponownego użycia lub recykling.
Priorytetem w gospodarce odpadami powinno być zatem podejmowanie działań mających na celu zapewnienie jak największego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów, a instalacje do termicznego przekształcania odpadów powinny stanowić wyłącznie uzupełnienie systemu gospodarki odpadami jako ograniczenie ich składowania. Pamiętać należy, że głównym wyzwaniem dla Polski wynikającym z pakietu odpadowego będzie osiągnięcie wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych (55% w 2025 r, 60% w 2030 r, 65% w 2035 r.)
Trzeba podkreślić, że wykorzystanie odpadów nienadających się do recyklingu w energetyce i ciepłownictwie poważnie ogranicza masy składowanych odpadów komunalnych (do 10% w 2035 r.) oraz może w tym zakresie być zgodne z założeniami gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).
– Czy obecna sytuacja związana z kryzysem energetycznym w ocenie Pana Ministra stanowi szansę na znalezienie alternatyw wobec dotychczasowych źródeł energii? Jaką rolę może w transformacji energetycznej pełnić powiązanie gospodarki odpadowej z ciepłownictwem?
– Kierunki rozwoju dla polskiego sektora paliwowo-energetycznego nakreślone w Polityce Energetycznej Polski do 2040 oraz Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 zakładają wykorzystanie w sektorze ciepłowniczym m.in. paliwa z odpadów. Sektor ciepłownictwa, poprzez budowę instalacji termicznego przekształcania odpadów w układach kogeneracyjnych lub instalacji wielopaliwowych, przy zachowaniu hierarchii postępowania z odpadami, może przyczynić się do rozwiązania problemu zagospodarowania wysokokalorycznej frakcji odpadów komunalnych.
– Jak ocenia Pan potencjał rynku ciepła odpadowego w Polsce?
– Frakcja wysokokaloryczna odpadów stanowi około 22% ogólnej masy odpadów komunalnych. Ze względu na kaloryczność powyżej 6 MJ/kg odpady te wymagają termicznego przekształcenia w Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK). Zdolności przerobowe istniejących instalacji są niewystarczające, a zagospodarowanie frakcji nadsitowej staje się coraz większym obciążeniem finansowym dla samorządów odpowiadających za gospodarkę odpadami. Przekłada się to na ceny za usługę odbioru odpadów od mieszkańców. Jednym ze sposobów zahamowania wzrostu kosztów zagospodarowania odpadów komunalnych jest ich energetyczne wykorzystanie, co jest zgodne z hierarchią postępowania z odpadami.
Wywiad ukazał się na portalu „Czas na Opole”: https://czasnaopole.pl/energetyczne-wykorzystanie-odpadow-moze-zahamowac-wzrost-oplat-za-smieci/